ระเบิดไฮโดรเจนคืออะไร ?

บีบีซีไทย - BBC Thai

ระเบิดไฮโดรเจนคืออะไร ?

เกาหลีเหนืออ้างว่าได้ทดสอบระเบิดไฮโดรเจนขนาดเล็กสำเร็จ หากยืนยันได้ว่าคำอ้างนี้เป็นเรื่องจริง ก็ถือว่าเป็นครั้งแรกที่เกาหลีเหนือได้ทดสอบระเบิดชนิดนี้ ซึ่งมีอานุภาพร้ายแรงกว่าระเบิดปรมาณูชนิดอื่นหลายเท่า

แต่ผู้เชี่ยวชาญจากนานาประเทศยังคงสงสัยถึงศักยภาพด้านนิวเคลียร์ของเกาหลีเหนือ แม้ว่านี่จะไม่ใช่ครั้งแรกที่เกาหลีเหนือได้ทดสอบอาวุธนิวเคลียร์ก็ตาม คำประกาศครั้งนี้ของเกาหลีเหนือทำให้หลายชาติ รวมทั้งหน่วยงานระหว่างประเทศ เช่น สหประชาชาติและทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ ออกมาแสดงความเป็นห่วง

ระเบิดนิวเคลียร์เป็นผลมาจากการปลดปล่อยพลังงานในปฏิกิริยานิวเคลียร์ โดยระเบิดไฮโดรเจน (H-bomb) กับระเบิดอะตอม (A-bomb)นั้น จัดเป็นระเบิดนิวเคลียร์ที่เกิดจากปฏิกิริยานิวเคลียร์ที่ต่างกัน 2 รูปแบบ

1. ปฏิกิริยานิวเคลียร์แบบฟิชชัน คือปฏิกิริยานิวเคลียร์จากการแตกตัวของนิวเคลียสธาตุหนัก เช่น ยูเรเนียม หรือ พลูโตเนียม จนกลายเป็นอนุภาคที่มีมวลเบาลงและปลดปล่อยพลังงานออกมา หรือที่เรียกว่าปฏิกิริยาลูกโซ่ พลังงานที่ถูกปลดปล่อยออกมานี้เรียกว่าพลังงานนิวเคลียร์ และเป็นหลักการที่นำไปใช้ในการสร้างระเบิดอะตอม

2. ปฏิกิริยานิวเคลียร์แบบฟิวชัน เกิดจากการรวมตัวของนิวเคลียสธาตุเบา เช่น ไฮโดรเจน หรือ ฮีเลียม ซึ่งการรวมตัวสามารถทำให้เกิดพลังงานได้เช่นกัน และเป็นแบบเดียวกับปฏิกิริยานิวเคลียร์ที่ปลดปล่อยพลังงานมหาศาลจากดวงอาทิตย์

ปฏิกิริยานิวเคลียร์แบบฟิวชันเกิดขึ้นได้ยากมาก เพราะแรงผลักระหว่างนิวเคลียสมีอยู่สูง จึงจำเป็นต้องใช้อุณหภูมิและพลังงานที่สูงมาก ในการเอาชนะแรงผลักให้นิวเคลียสหลอมรวมเข้าด้วยกันและเกิดปฏิกิริยาอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นระเบิดที่สร้างขึ้นโดยอาศัยหลักการของปฏิกิริยานิวเคลียร์แบบฟิวชัน จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างว่าระเบิดนิวเคลียร์แบบความร้อน (thermonuclear bomb)

ทั้งนี้ ระเบิดไฮโดรเจน เป็นระเบิดที่ใช้ปฏิกิริยานิวเคลียร์ทั้งแบบฟิชชันและฟิวชัน โดยใช้ปฏิกิริยานิวเคลียร์แบบฟิชชันเป็นตัวเริ่มต้น เพื่อให้เกิดการปลดปล่อยพลังงานมหาศาลออกมาก่อน ซึ่งพลังงานนี้จะไปเร่งให้เกิดปฏิกิริยานิวเคลียร์แบบฟิวชันซึ่งปลดปล่อยพลังงานที่สูงกว่าอีกทอดหนึ่ง

ประวัติการทดสอบระเบิดไฮโดรเจนและระเบิดนิวเคลียร์แบบความร้อน

2495 สหรัฐฯ ทดสอบระเบิดไฮโดรเจนครั้งแรก ที่เกาะปะการังเอเนวีตัก ในหมู่เกาะมาร์แชลล์ ในมหาสมุทรแปซิฟิก
2496 สหภาพโซเวียตทดสอบระเบิดไฮโดรเจนในไซบีเรีย
2500 สหราชอาณาจักรทดสอบระเบิดไฮโดรเจนสำเร็จเป็นครั้งแรก เหนือหมู่เกาะคริสต์มาสในมหาสมุทรแปซิฟิก
2510 จีนทดสอบระเบิดไฮโดรเจนเป็นครั้งแรกในเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์
2511 ฝรั่งเศสทดสอบระเบิดนิวเคลียร์แบบความร้อนเป็นครั้งแรก ที่หมู่เกาะปะการังฟังกาตัวฟาในแปซิฟิกใต้
2541 อินเดียทดสอบระเบิดในรัฐราชาสถาน และอ้างว่าเป็นการทดสอบระเบิดนิวเคลียร์แบบความร้อน

ในขณะนี้ชาติที่มีศักยภาพในการผลิตระเบิดนิวเคลียร์แบบความร้อน และยอมรับว่ามีอาวุธดังกล่าวในคลังแสง ได้แก่ สหรัฐฯ รัสเซีย จีน สหราชอาณาจักร และฝรั่งเศส

ส่วนประเทศที่เคยมีอาวุธนิวเคลียร์ในครอบครอง แต่ขณะนี้ไม่มีแล้ว ได้แก่
- เบลารุส ยูเครน และคาซัคสถาน (ทั้ง 3 ชาติเคยเป็นส่วนหนึ่งของอดีตสหภาพโซเวียตและได้ส่งมอบระเบิดไฮโดรเจนให้กับรัสเซีย หลังแยกประเทศ)
- แอฟริกาใต้เคยมีระเบิดอะตอม 6 ลูก ในยุคการแบ่งแยกสีผิว แต่ต่อมาได้รื้อถอนและทำลายทั้งหมด

ประเทศที่เคยทดสอบอาวุธนิวเคลียร์ หรืออ้างว่ามีศักยภาพในการผลิต แต่กลับระบุว่าไม่มีอาวุธดังกล่าวในคลังแสงของตนในการเปิดเผยอย่างเป็นทางการ ได้แก่
- อินเดีย (เคยทดสอบระเบิดอะตอม และอ้างว่าเคยทดสอบระเบิดไฮโดรเจน)
- อิสราเอล (มีโครงการลับเกี่ยวกับอาวุธ แต่ไม่ชัดเจนว่าอิสราเอลมีระเบิดไฮโดรเจนหรือไม่)
- ปากีสถาน (มีระเบิดอะตอม)
- เกาหลีเหนือเคยทดสอบระเบิดอะตอมมาแล้ว และล่าสุดอ้างว่าได้ทดสอบระเบิดไฮโดรเจน

เกาหลีเหนือได้ทดสอบระเบิดไฮโดรเจนจริงหรือไม่ ?
ผู้เชี่ยวชาญจากหลายประเทศชี้ว่ายังไม่สามารถยืนยันได้ อย่างไรก็ตามผู้สังเกตการณ์เห็นพ้องว่า แรงระเบิดที่เกิดขึ้นนั้น มีพลังรุนแรงกว่าการทดลองครั้งสุดท้ายเมื่อปี 2556 แต่ก็ยังไม่เทียบเท่ากับความรุนแรงในระดับของระเบิดไฮโดรเจน ดังนั้นคงต้องใช้เวลาอีกหลายวันหรือหลายสัปดาห์ กว่าที่จะสามารถพิสูจน์คำกล่าวอ้างของเกาหลีเหนือได้

แม้ดูเหมือนว่าเกาหลีเหนือได้เคยทดสอบยิงขีปนาวุธจากเรือดำน้ำมาแล้ว แต่ผู้เชี่ยวชาญยังคงสงสัยว่า เกาหลีเหนือจะมีเทคโนโลยีที่สามารถทำให้การทดสอบระเบิดไฮโดรเจนประสบความสำเร็จ หรือ ผลิตอาวุธนิวเคลียร์ขนาดเล็กสำหรับติดหัวรบขีปนาวุธได้หรือไม่ ‪#‎Northkorea‬ ‪#‎Hydrogenbomb‬

ภาพประกอบ: ภาพแรก การทดลองระเบิดนิวเคลียร์ของฝรั่งเศสในมหาสมุทรแปซิฟิกเมื่อปี 2514, ภาพ 2 เจ้าหน้าที่กรมอุตุนิยมวิทยาของเกาหลีใต้ตรวจสอบการวัดแรงสั่นสะเทือนที่คล้ายกับการเกิดแผ่นดินไหวใกล้สถานที่ทดสอบอาวุธนิวเคลียร์ของเกาหลีเหนือ, ภาพ 3 ภาพจากสถานีโทรทัศน์เกาหลีเหนือ ที่ระบุว่านายคิม จอง อึน ผู้นำเกาหลีเหนือลงนามให้มีการทดสอบระเบิดไฮโดรเจน, , ภาพ 4 นายบัน คี-มุน เลขาธิการสหประชาชาติกล่าวแสดงความเป็นห่วงเรื่องการทดลองของเกาหลีเหนือ