จะแก้นิสัยติดการใช้ถุงพลาสติกได้อย่างไร?
ในวันจันทร์นี้ (5 ต.ค.) กฎหมายที่อนุญาตให้ห้างสรรพสินค้าใหญ่ ๆ ในอังกฤษเก็บเงินค่าถุงพลาสติกกับลูกค้าได้ จะเริ่มมีผลบังคับใช้แล้ว โดยห้างสรรพสินค้านั้นต้องมีพนักงานเกิน 250 คน และเก็บเงินลูกค้าได้ 5 เพนซ์ (ประมาณ 2.50 บาท) ต่อถุงพลาสติก 1 ใบที่ลูกค้าใช้
คริส สโตเคล-วอลเคอร์ ผู้สื่อข่าวบีบีซีรายงานว่า แม้มีหลายประเทศที่เรียกเก็บเงินค่าถุงพลาสติกกับลูกค้ามานานแล้ว เช่นที่เยอรมนี แต่ที่อังกฤษ ครั้งนี้จะเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญทีเดียว โดยถุงพลาสติกซึ่งทำจากสารโพลีเอทิลีน เริ่มใช้กันอย่างแพร่หลายในสหรัฐฯ เมื่อราวทศวรรษที่ 1970 และมีการนำมาใช้ในอังกฤษเมื่อราวต้นทศวรรษที่ 1980 แต่ก่อนหน้านั้น เวลาลูกค้าชาวอังกฤษไปซื้อของ พวกเขาจะต้องเอาถุงไปใส่ของเอง
การที่ร้านค้าต้องจัดหาถุงพลาสติกเพื่อใส่ของให้ลูกค้าฟรี เป็นประเด็นที่มีการถกเถียงกันมานานแล้ว ทั้งนี้ “แรป” (Wrap) หน่วยงานจิตอาสาด้านการกำจัดขยะและนำกลับไปใช้ใหม่เผยว่า เมื่อปีที่ผ่านมา ซูเปอร์มาร์เก็ตในอังกฤษจัดถุงพลาสติกฟรีให้ลูกค้าจำนวน 8,500 ล้านใบ ซึ่งน้อยกว่าเมื่อปี 2549 ซึ่งมีการใช้กันถึง 12,000 ล้านใบ โดยเฉลี่ยแล้วแต่ละคนในอังกฤษใช้ถุงพลาสติกเกือบ 12 ใบต่อเดือน ส่วนที่แคว้นเวลส์ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสหราชอาณาจักร และได้ออกกฎหมายเรียกเก็บค่าถุงพลาสติกมาตั้งแต่ปี 2554 นั้น ปรากฏว่าผู้คนใช้ถุงพลาสติกเฉลี่ยเพียงเดือนละ 2 ใบเท่านั้น
มาริโอ คัมปานา อาจารย์ด้านวิชาพฤติกรรมผู้บริโภคที่โกลด์สมิธส์ สถาบันในสังกัดมหาวิทยาลัยลอนดอนชี้ว่า กรณีดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าเมื่อมีข้อเสียทางเศรษฐกิจ ลูกค้าก็จะลดการใช้ถุงพลาสติกลง ด้าน เจมส์ อินทริลิเกเตอร์ ศาสตราจารย์ด้านจิตวิทยาผู้บริโภคแห่งมหาวิทยาลัยบังกอร์เห็นว่า การเก็บเงินค่าใช้ถุงพลาสติก เป็นเสมือนสัญญาณเตือนให้คนเห็นว่า เราใช้ถุงพลาสติกกันมากเกินไป
อย่างไรก็ตามสุขี ปูเนีย จากสมาคมบรรจุภัณฑ์ เห็นว่าการเรียกเก็บเงินจากการใช้ถุงพลาสติกเป็นการแก้ปัญหาไม่ตรงจุด และไม่สามารถแก้ปัญหาพฤติกรรมการใช้ถุงพลาสติกจนเป็นนิสัยได้ จนกว่าจะมีการบังคับใช้กฎหมายเรื่องการทิ้งขยะพลาสติกให้เข้มงวดขึ้นกว่าที่เป็นอยู่
การใช้ถุงพลาสติกยังส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมด้วย โดย วูเตอร์ พัวร์ตินจา ศาสตราจารย์ด้านจิตวิทยาสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยคาร์ดิฟฟ์ ชี้ว่าคนเราพร้อมที่จะช่วยกันคนละไม้ละมือเพื่อคลี่คลายปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม แต่กลับไม่นึกถึงเรื่องการใช้ถุงพลาสติก พอเห็นว่ามีถุงพลาสติกให้ใช้ฟรี ๆ ก็ใช้ โดยไม่คำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
ซูเปอร์มาร์เก็ตหลายแห่งในอังกฤษต่างพยายามรณรงค์ให้คนใช้ถุงพลาสติกน้อยลง บางห้างสรรพสินค้าให้คะแนนสะสม หากลูกค้านำถุงพลาสติกที่ใช้แล้วกลับมาใช้อีก หรือนำถุงผ้ามาใส่ของเอง อย่างไรก็ตาม ศ. อินทริลิเกเตอร์ เห็นว่าถุงพลาสติกใบละ 5 เพนซ์ เป็นราคาที่ยังถูกมากเกินไป ส่วนการสำรวจครั้งล่าสุดของ Wrap พบว่า มีคนถึง 40% ระบุว่าจะนำถุงไปใส่สินค้าเอง หากกฎหมายเก็บค่าถุงพลาสติกเริ่มบังคับใช้ ขณะที่ 39% เห็นว่า กฏหมายนี้จะไม่ทำให้พฤติกรรมของผู้บริโภคเปลี่ยนไป อย่างไรก็ตาม ศ. พัวร์ตินจาชี้ว่า เมื่อใดก็ตามที่มีการเรียกเก็บเงินจากการใช้ถุงพลาสติก การใช้ถุงพลาสติกจะลดลงระหว่าง 50-90%
