ควรหรือไม่ที่มนุษย์จะกำจัดยุงบางชนิดให้สิ้นซาก

บีบีซีไทย - BBC Thai

ควรหรือไม่ที่มนุษย์จะกำจัดยุงบางชนิดให้สิ้นซาก

ในโลกนี้มียุงอยู่ราว 3,500 ชนิด แต่ไม่ใช่ทั้งหมดที่ก่อความรำคาญหรือดูดกินเลือดคน เพราะยุง ส่วนใหญ่ดูดกินน้ำหวานจากเกสรดอกไม้หรือพืช และมียุงตัวเมียเพียง 6% จากสามพันกว่าชนิด เหล่านั้นที่กินเลือดคน โดยครึ่งหนึ่งในจำนวน 6% นี้เท่านั้นที่นำโรคมาสู่มนุษย์ อย่างไรก็ดี ยุงร้ายเหล่านี้ ก็อาจเป็นต้นเหตุคร่าชีวิตมนุษย์ได้ จึงทำให้เกิดคำถามว่าจะผิดไหม หากมนุษย์จะกำจัดยุงบางชนิดให้สิ้นซากไปเสียเลย

ฟรานเซส ฮอว์เคส จากสถาบันทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยกรีนิช บอกว่า ประชากรโลกราวครึ่งหนึ่งเสี่ยงที่จะเจ็บป่วยจากโรคที่มียุงเป็นพาหะ ทั้งมาลาเรีย ไข้เลือดออก ไข้เหลือง และล่าสุดคือไข้ซิกา
โอลิเวีย จัดสัน กล่าวกับนิวยอร์คไทมส์ ว่า นักชีววิทยาอย่างเธอสนับสนุนให้กำจัดยุงราว 30 ชนิดให้หมดไป เพราะนั่นจะช่วยชีวิตคนได้ราว 1 ล้านคน แต่จะลดความหลากหลาย ทางพันธุกรรมของยุงลงไปแค่ 1% เท่านั้น

ปัจจุบันนักวิทยาศาสตร์ของมหาวิทยาลัยออกซฟอร์ดร่วมมือกับบริษัทเทคโนโลยีชีวภาพ ออกซิเทค ทำการตัดแต่งพันธุกรรมของยุงลายบ้านตัวผู้ ยุงชนิดนี้เป็นพาหะนำเชื้อ ไวรัสซิกา และไข้เลือดออก โดยยุงที่ได้รับการตัดแต่งพันธุกรรมแล้วจะมียีนที่ไปหยุดยั้งการเติบโตของลูกยุง นั่นหมายความว่า ยุงรุ่นที่สองจะตายเสียก่อนที่มันจะไปแพร่พันธุ์ออกลูกออกหลาน และกลายเป็นพาหะนำโรค

ในช่วงปี 2552-2553 ได้มีการนำยุงตัดแต่งพันธุกรรมเหล่านี้ไปปล่อยในพื้นที่หนึ่งบนเกาะเคย์แมน ซึ่งรายงานของบริษัทออกซิเทคชี้ว่าสามารถลดจำนวนยุงลงได้ 96% เมื่อเทียบกับบริเวณใกล้เคียง ขณะที่การทดลองลักษณะเดียวกันบนพื้นที่แห่งหนึ่งในบราซิล ปรากฏว่าลดจำนวนยุงลงได้ 92%

อย่างไรก็ดี ฟิล ลอนิบอส นักกีฏวิทยาแห่ง มหาวิทยาลัยฟลอริดา เห็นว่าการกำจัดยุงบางชนิดให้ หมดไปจะส่งผลเสีย เพราะยุงส่วนใหญ่ดูดน้ำหวานจากเกสรพืช จึงถือว่ายุงมีส่วนสำคัญใน กระบวนการถ่ายละอองเรณู นอกจากนี้ยุงยังเป็นแหล่งอาหารของนก ค้างคาว ขณะที่ลูกน้ำก็เป็น อาหารของปลาและกบ การกำจัดยุงจึงส่งผลกระทบต่อห่วงโซ่อาหารในหลายระดับ

การกำจัดยุงให้สิ้นซากยังไม่ใช่เป็นเพียงเรื่องทางวิทยาศาสตร์เท่านั้น แต่ยังมีมุมมอง เชิงปรัชญาเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย มีคนบางกลุ่มเห็นว่าการกำจัดยุงชนิดที่เป็นอันตราย ต่อมนุษย์ให้หมดสิ้นไปเลยนั้นเป็นสิ่งที่ยอมรับไม่ได้ เพราะมนุษย์เองก็เป็นภัยต่อ สิ่งมีชีวิตหลายอย่างด้วยเหมือนกัน

โจนาธาน พิวห์ แห่งศูนย์จริยศาสตร์ Uehiro Centro for Practical Ethics มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด บอกว่าการกำจัดยุงบางชนิดให้หมดไปอย่างสิ้นซากถือว่าผิดศีลธรรม แต่เขาเห็นว่าการกำจัด สิ่งมีชีวิตอย่างไวรัสวาริโอลาที่ทำให้เกิดไข้ทรพิษก็ถือเป็นเรื่องน่ายินดี ประเด็นคือว่า สิ่งเหล่านั้นมีความรู้สึกทางกายหรือจิตใจหรือไม่ หากมันมีความรู้สึกก็แสดงว่ามันรับรู้ ความเจ็บปวดได้ และสำหรับยุงนั้นนักวิทยาศาสตร์เชื่อว่ามันไม่รับรู้ความเจ็บปวดเหมือนคนเรา ดังนั้นการกำจัดยุงซึ่งเป็นพาหะของหลายโรคจึงน่าจะมีเหตุผล

อย่างไรก็ดี แม้จะมีความสำเร็จในการลดจำนวนยุงลงในบางพื้นที่ แต่นักวิทยาศาสตร์ เชื่อว่าการกำจัดยุงชนิดใดชนิดหนึ่งให้หมดสิ้นไปเลยนั้นเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้